สิบสองปันนา
Jing Hong

สิบสองปันนา มีความหมายว่า "นาสิบสองพัน" หรือ "นา 12,000 ผืน" อีกนัยหนึ่งก็คือ 12 เมือง มีเมืองเอก คือเมืองเชียงรุ่ง
ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของมณฑล ยูนาน สาธารณรัฐประชาชนจีน ในอดีตเคยดีรับสมญานามว่า
เป็น เมืองพาราณสี ซึ่งหมายถึงดินแดนงดงามในความฝัน เขตสิบสองปันนาเป็นหนึ่งแหล่งท่องเที่ยวที่ขึ้นชื่อที่สุดของจีน
ที่นี่มีผืนป่าเขตร้อนที่ยังคงสภาพที่อุดมสมบูรณ์เพียงหนึ่งเดียวในประเทศจีน และขนบธรรมเนียมประเพณีของชนกลุ่มน้อย
อีกทั้งเป็นเมืองชายแดนที่เชื่อมต่อกับพม่าและลาวทำให้เขตสิบสองปันนาเป็นที่นิยมของนักท่องเที่ยวทั้งชาวจีนและต่างชาติเป็นอย่างมาก
โดยในเดือนเมษายนของทุกปีที่นี่จะคับคั่งไปด้วยนักท่องเที่ยวที่มาชมการเล่นน้ำในเทศกาลสงกรานต์ของชาวไต ( ไทลื้อ )

เขตปกครองตนเองชนชาติไท

สิบสองปันนา ตั้งอยู่ทางใต้สุดของมณฑลยูนนาน ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีนเขตปกครองตนเองสิบสองปันนามีเนื้อที่รวม
19582.45 ตารางกิโลเมตร แบ่งเขตการปกครองเป็น หนึ่งเมืองได้แก่ เมืองเชียงรุ้ง หรือ จิ่งหง และ สองอำเภอ คือ
อำเภอเมืองหล้า หรือ เหมิ่งล่า และอำเภอ เมืองไฮ หรือ เหมิ่งไห่ สิบสองปันนามีประชากรรวม 850,000 คน ร้อยละ 35
ของประชากรเป็นชนชาติไต ทางการจีนจึงกำหนดให้สิบสองปันนาเป็น เขตปกครองตนเองชนชาติไต สิบสองปันนา
โดยคำว่าสิบสองปันนานั้นเป็นภาษาไทลื้อ หมายถึง นาสิบสองพันผืน หรือสิบสองหัวเมืองนั้นเอง การนับเมืองในอดีตจะยึดพื้นที่เป็นแบบ
นาหนึ่งพันผืนเท่ากับหนึ่งเมือง

ลักษณะภูมิอากาศ

สิบสองปันนามีลักษณะภูมิอากาศแบบลมมรสุมเขตร้อน มีปริมาณฝนและแสงแดดสูง แบ่งเป็น ๒ ฤดู
คือฤดูฝนและฤดูแล้ง อุณหภูมิเฉลี่ย 21 องศาเซลเซียสตลอดปี เดือนพฤศจิกายน – เดือนเมษายนเป็นฤดูแล้ง เดือนพฤษภาคม –
เดือนตุลาคมเป็นฤดูฝน สิบสองปันนาจึงเหมาะแก่การท่องเที่ยวแทบทุกฤดูของปี

สถานที่ท่องเที่ยวที่น่าสนใจ

สวนป่าอรัญญา
สวนป่าอรัญญาเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงธรรมชาติอีกแห่งหนึ่งในเขตสิบสองปันนา ตั้งอยู่ทางทิศใต้ของเมืองเชียงรุ้ง
ห่างจากเชียงรุ้ง 134 กิโลเมตร อุทยานแห่งนี้ยังคงสภาพที่อุดมสมบูรณ์ มีต้นไม้อายุหลายร้อยปีอยู่เป็นจำนวนมาก
จุดที่เป็นที่สนใจสำหรับนักท่องเที่ยวคือ ต้น วั่งเทียนสู้ หรือต้นไม้ชี้ฟ้าซึ่งมีความสูง 80 เมตร สะพานเชือกแขวนที่มีความสูง 30
เมตร และเส้นทางเดินชมป่าท่ามกลางผืนป่าธรรมชาติ การเข้าชมสวนป่าอรัญญานั้นต้องนั่งเรือผ่านจุดที่เป็นแม่น้ำลา
ก่อนจะไปถึงจุดที่เป็นอุยานป่าไม้ โดยใช้เวลาเดินเที่ยวชมราว 2-3 ชั่วโมง

ตลาดเช้าเชียงรุ้ง
ตลาดเช้าเมืองเชียงรุ้งตั้งอยู่ใจกลางเมืองเชียงรุ้ง เป็นแหล่งรวมของสินค้าพื้นเมืองหลากหลายชนิด
และเป็นที่จับจ่ายสินค้าประจำวันของชาวเมืองเชียงรุ้ง เริ่มตั้งแต่ 6 โมงเช้าจนถึง 6
โมงเย็นโดยตอนเช้าและตอนเที่ยงจะคึกคักเป็นพิเศษ สินค้าในตลาดมีตั้งแต่ ผักสด ผลไม้ ของป่า สัตว์เลี้ยง อาหารพื้นเมือง
ของใช้ประจำวัน เสื้อผ้า รองเท้า เครื่องสำอาง ของเล่น เป็นต้น นักท่องเที่ยวนิยมไปเดินชมตลาดตอนเช้าเพราะอากาศเย็น
และได้เห็นสินค้าพื้นเมืองหลากหลาย อีกทั้งเป็นช่วงที่มีชาวบ้านจับจ่ายตลาดคึกคักที่สุดด้วย

สวนป่าดงดิบ
สวนป่าดงดิบสิบสองปันนาอยู่ทางด้านทิศตะวันออกของเมืองเชียงรุ้ง ห่างจากตัวเมืองเชียงรุ้ง ๘ กิโลเมตร
เป็นป่าดงดิบเขตร้อนที่อยู่ใกล้เชียงรุ้งที่สุด ครอบคลุมพื้นที่ราว
1.5หมื่นไร่ ภายในสวนป่าดงดิบมีสภาพป่าเขตร้อนที่อุดมสมบูรณ์ ซึ่งมีพันธ์ไม้เขตร้อนและสัตว์ป่านานาชนิดอาศัยอยู่
มีหมู่บ้านชนกลุ่มน้อยจำลองและร้านอาหารเรือนรับรองแขกอยู่ภายในสวน
มีการแสดงของชนพื้นเมืองและพิธีแต่งงานของชนกลุ่มน้อยให้นักท่องเที่ยวได้ชม
มีการแสดงการเลี้ยงนกยูงที่สวยงามน่าประทับใจ มีส่วนที่เป็นกรงสัตว์ซึ่งจะมีการแสดงของสัตว์แสนรู้ เช่นเสือ หมี ลิง เป็นต้น
การเดินเที่ยวภายในสวนป่าดงดิบต้องใช้เวลาราวครึ่งวัน นักท่องเที่ยวที่มีเวลาจำกัดสามารถเช่ารถกอล์ฟไปส่งตามจุดต่างๆ
เพื่อเป็นการประหยัดเวลาเดิน หมายเหตุ การแสดงของนกยูงนั้นจะมีเวลาเป็นรอบ ๆ

วัดหลวงเมืองลื้อ
เป็นวัดพุทธนิกายหินยานที่ใหญ่ที่สุดของจีน โดยการลงทุนก่อสร้างโดยบริษัทเอกชนพัฒนาการท่องเที่ยวหยวนห้าว จำกัด
สิบสองปันนา ยูนนาน ด้วยเงินทุนมหาศาลถึง 350 ล้านหยวน นนาน
ล้านหยวน ภายในวัดมีพระพุทธรูปขนาดใหญ่ประดิษฐานอยู่ สถานที่แห่งนี้นอกจากจะเป็นที่แสดงวัฒนธรรมทางด้านศาสนาแ
ละวัฒนธรรมพื้นเมืองที่ตกทอดมาช้านานแล้ว ยังจะเป็นที่ตั้งของวิทยาลัยศาสนาพุทธสิบสองปันนา
เพื่อใช้เป็นที่ศึกษาวิจัยศาสนาพุทธนิกายเถรวาท และท้ายสุด จะเป็นศูนย์กลางแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมศาสนาพุทธนิกายเถรวาท
อีกทั้งยังเป็นสถานที่ชาวไตหรือไทลื้อในแถบเอเชียอาคเนย์ได้สืบค้นเรื่องราวบรรพบุรุษของตัวเองได้นอกเหนือจากที่สามารถสืบค้นจาก
"ชุมนุมพระคัมภีร์อักษรธรรมใบลาน" ซึ่งเป็นพระคัมภีร์ใบลานของนิกายเถรวาทที่มีอยู่อย่างแพร่หลายตามวัดวาอารามในสิบสองปันนา
ที่ได้รับการรวบรวมชำระขึ้นเป็นครั้งแรกและเป็นครั้งที่ครบถ้วนที่สุด แล้วพิมพ์เป็นอักษรไทลื้อเก่า ไทลื้อใหม่
ภาษาจีนและภาษาอังกฤษ รวม 6 ภาคเชื่อว่าวัดหลวงเมืองลื้อจะเป็นหนึ่งในสถานที่ท่องเที่ยวเลื่องชื่อของสิบสองปันนาในอนาคต
ไม่ใช่สำหรับชาวพุทธนิกายเถรวาทเพียงอย่างเดียว อันเนื่องจากวัดนี้ได้สร้างอย่างสวยงามบนเนื้อที่หลายพันไร่ริมเชิงเขา
โดยผสมผสานศิลปะพุทธทั้งหินยาน มหายาน และทิเบต รอบๆ วัดจะมีท้าวจตุรบาลแบบจีนยืนตระหง่านอยู่สุดเชิงบันไดนาค
ตรงกลางของที่พักช่วงแรกเป็นที่สถิตของพระพรหมสี่หน้าองค์ทองอร่าม ถัดขึ้นไปพระพุทธรูปปางประสูติ
ซึ่งเป็นรูปปั้นเด็กมีเพียงผ้าคลุมกายพองาม ประทับยืนชี้นิ้วชี้ขึ้นฟ้าและลงดิน
เหมือนกับเป็นปริศนาธรรมให้ขบคิด ในส่วนของตัวโบสถ์ได้สร้างด้วยศิลปะผสมผสานกันระหว่างไทลื้อ พม่า ลาว
แถมยังมีลวดลายคล้ายลายประจำยามและลายขนดแบบของไทยสอดแทรกอยู่
ภายในเป็นจิตรกรรมฝาผนังขนาดใหญ่เล่าเรื่องพุทธประวัติตั้งแต่ประสูติเรื่อยไปจนถึงปรินิพพาน การผสมผสานของนิกายเถรว
าท มหายานแบบจีนและทิเบตยิ่งเห็นได้ชัดขึ้นเมื่อเริ่มพิธีเบิกเนตร เพราะจะเริ่มด้วยการสวดของพระนิกายมหายานแบบจีนก่อน
ตามด้วยการสวดของพระทิเบต และท้ายสุดการสวดของพระนิกายเถรวาท 108 รูปที่รัฐบาลจีนเชิญจากวัดต่างๆ ทั่วประเทศ

สวนม่านทิง หรือสวนบ้านถิ่น
สวนม่านทิง หรือสวนบ้านถิ่นในคำไทลื้อ ตั้งอยู่ทางด้านตะวันออกเฉียงใต้ของเมืองเชียงรุ้ง มีเนื้อที่ 1.54
หมื่นตารางเมตร เป็นสวนที่มีอายุกว่า 1300 ปี จึงเป็นสวนที่เก่าแก่ที่สุดของเมืองเชียงรุ้ง
ในอดีตสวนแห่งนี้เป็นสวนดอกไม้ของเจ้าผู้ปกครองแขวนสิบสองปันนาจึงเป็นสถานที่พักผ่อนของเจ้าแผ่นดินและขุนนางชั้นสูง
และนางสนม ด้านหน้าของสวนม่านทิง มีรูปปั้นทอเหลือของท่านนายก โจวเอินไหล ในชุดไทลื้อ
ในมืออุ้มขันน้ำและใบมะกอกและเล่นสงกรานต์กับชาวบ้าน
รูปปั้นนี้ถูกสร้างขึ้นเพื่อระลึกถึงท่านเมื่อครั้งที่ท่านเดินทางมาดูงานที่สิบสองปันนาและได้ร่วมเล่นสงกรานต์กับชาวไทลื้อ
ซึ่งสร้างความประทับใจแก่ชาวบ้านเป็นอย่างมาก และได้สร้างอนุสรณ์ขึ้นในภายหลัง
ภายในสวนมีต้นโพธ์สองต้นซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของมิตรภาพระหว่างไทย – จีน
ที่สมเด็จพระเทพฯได้ปลูกไว้เมื่อคราวที่ท่านเสด็จเยือนเมืองเชียงรุ้ง ภายในสวนประกอบด้วย
สวนป่าซึ่งมีต้นขี้เหล็กและต้นไม้ใหญ่มากมาย สระน้ำ กรงนกยูง และศาลาสำหรับพักผ่อน ด้านหลังของสวนม่านทิงมีเจดย์ขาว
และเจดีย์แปดเหลี่ยม

วัดป่าเจ
วัดป่าเจเป็นวัดพุทธหินยาน ( เถรวาส ) ซึ่งตั้งอยุ่ทางทิศใต้ของสวนม่านทิง บนเนื้อที่ 3000 ตารางเมตรในอดีตวัดแห่งนี้
เป็นวัดที่เจ้าปกครองสิบสองปันนาใช้เป็นที่ไหว้พระและประกอบศาสนกิจ
ภายในวัดมีวิหารและอุโบสถและกุฏิซึ่งเป็นที่จำวัดของพระสงค์
รวมทั้งอาคารซึ่งเป็นที่ตั้งของวิทยาลัยพุทธศาสนาของมณฑลยูนาน วัดป่าเจนับเป็นศาสนสถานที่สำคัญอีกแห่งหนึ่งเมืองเชียงรุ้ง
ปัจจุบันมีชาวไทลื้อและนักท่องเที่ยวเดินทางเข้ามานมัสการสิ่งศักดิ์สิทธิภายในวัดอยู่ไม่ขาดสาย

โชว์พาราณสี
เป็นชุดการแสดงที่ดีที่สุดชุดหนึ่งของจีน การแสดงจัดขึ้นภายในโรงละครที่รองรับผู้ชมได้กว่า 500 คน มีการแสดงชุดต่าง
ๆ กว่าสิบชุด โดยการแสดงในแต่ละชุดนั้นมีการจัดฉากการแสดงอย่างพิถีพิถันการใช้ระบบแสง สี
เสียงประกอบการแสดงได้ยอดเยี่ยมและอลังการ การคัดสรรทีมนักแสดงที่มีรูปร่างหน้าตาที่ใกล้เคียงกันทั้งส่วนสูง
ความสวยงามของใบหน้า ท่วงท่าและลีลาการเต้นรำที่อ่อนช้อยชวนมอง การแสดงชุดต่างๆ เป็นการจำลองภาพวิธีชีวิต
ขนบธรรมเนียมประเพณี วัฒนธรรม ตำนาน เรื่องราวของชนกลุ่มน้อยในสิบสองปันนา การแสดงจะมีทุกวัน วันละรอบหรือ ๒
รอบนั้นขึ้นอยู่กับจำนวนนักท่องเที่ยวที่สำรองที่นั่ง นักท่องเที่ยวที่ไปเยือนสิบสองปันนาไม่ควรพลาดการแสดงชุดนี้

หมู่บ้านกั่นหลั่นป้า
หมู่บ้านกั่นหลั่นป้าเป็นหมู่บ้านไทลื้อที่ตั้งอยู่ริมแม่น้ำโขง เป็นชุมชนของชาวไทลื้อขนาดใหญ่บนเนื้อที่ ราว 50
ตาราง กิโลเมตร พื้นที่บริเวณนี้เมื่อมองจากเบื่องสูงจะมีรูปร่างคล้ายมะขามป้อม ชาวบ้านจึงเรียกที่นี่ว่า กั่นหลั่นป้า คำว่า กั่นหลั่น
นั้นหมายถึงมะขามป้อม สว่นคำว่าป้านั้นหมายถึงพื้นที่ราบเล่ากันว่าพระพุทธเจ้าเคยเสด็จมาถึงบริเวณนี้
ชาวบ้านได้นำผ้าแพรมาปูบนพื้นเพื่อให้พระองค์เดินผ่าน เมื่อพระองค์เดินผ่านไปแล้วชาวบ้านก็ได้ม้วนห่อผ้าแพรเก็บไว้
จนภายหลังคนไทลื้อได้เรียกที่นี่ว่า เมือง หานคำว่าหานในคำไทลื้อนั้นหมายถึงการม้วนห่อผ้าภายในหมู่บ้านมีบ้านยกพื้นของชาวไทลื้อ
ผู้มาเยือนสามารถสัมผัสวิถีชีวิตและประเพณีของชาวไทลื้อ หรือลองชิมอาหารปิ้งย่างที่เป็นอาหารพื้นเมืองภายในหมู่บ้านแห่งนี้
ถ้าโชคดีเจอเจ้าของบ้านใจดีเขาจะเชิญผู้มาเยือนขึ้นเรือนไปนั่งในห้องรับแขกด้วย

หุบเขาช้างป่า
เป็นแหล่งท่องเที่ยวธรรมชาติยอดนิยมอีกแห่งหนึ่งของสิบสองปันนา
และเป็นศูนย์ฝึกสอนช้างเพียงแห่งเดียวในประเทศจีนด้วย อยู่ห่างจากเมืองเชียงรุ้ง 45 กิโลเมตร
เป็นแหล่งอนุรักษ์ช้างป่าที่ใหญ่ที่สุดของสิบสองปันนา กิจกรรมท่องเที่ยวในอุทยานมีตั้งแต่เดินชมป่า
เดินบนทางยกพื้นเพื่อชมการดำรงชีวิตของฝูงช้างป่า
หรือพักแรมในบ้านพักที่ถูกสร้างขึ้นอยู่บนต้นไม้ ชมการแสดงของช้างซึ่งจัดแสดงวันละ ๒ รอบ
นอกจากนี้ยังมีรถกระเช้าให้นักท่องเที่ยวได้นั่งชมผืนป่าเขตร้อนด้วย

แม่น้ำลั่นชัง ( แม่น้ำโขง )
แม่น้ำ ลั่นชัง เจียง หรือแม่น้ำโขงมีต้นกำเนิดในเขตมณฑล ชิงไห่ ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของจีน
เป็นแม่น้ำที่ใหญ่เป็นอันดับหนึ่งทางภาคตะวันตกเฉียงใต้ของจีน ความยาวของแม่น้ำรวม 4909 กิโลเมตร ไหลผ่านประเทศถึง ๖
ประเทศ ได้แก่ จีน พม่า ลาว ไทย กัมพูชา และเวียดนาม ช่วงที่แม่น้ำสายนี้ไหลผ่านประเทศจีนนั้นมีความยาว 2179 เมตร
ตลอดแนวสองฝั่งแม่น้ำโขงนั้นเป็นพื้นที่ ๆเป็นชุมชน และ การเกษตรที่สำคัญ
อีกทั้งเป็นเส้นทางขนส่งทางน้ำเพื่อลำเลียงสินค้ามาเป็นเวลาช้านาน เขตสิบสองปันนาก็เป็นเขตที่แม่น้ำสายนี้ไหลผ่าน
จึงทำให้วิธีชีวิตของผู้คนที่อาศัยอยู่ที่นี่มีความผูกพันกับสายน้ำนี้อย่างแน่นแฟ้น
การเดินทางจากประเทศไปสิบสองปันนานั้นสามารถโดยสารเรือโดยขึ้นเรือโดยสารได้ที่ท่าเรือเชียงแสน ใช้เวลาเดินทาง
( ทวนน้ำ ) ประมาณ 10 ชั่วโมง และไปขึ้นฝั่งที่ท่าเรือเชียงรุ้งได้